कति मिठो रहर
इन्टेरनेटबाट नै शुरु भयो हाम्रो परिचय । फेसबुकका नोटहरु र ब्लगका भित्ताहरुमा सुन्दर गजल लेखेर सजाउने भगवती बस्नेत, जो इजराइलमा हुनुहुन्थ्यो । त्यसपछि उहाँको साहित्यिक अभिरुचि र साहित्यिक प्रेमले हाम्रो सामिप्यता अझ बढ्यो । हामीलाई एउटै यात्रामा डोर्यायो एउटै संस्थामा आबद्द् भई साहित्यिक सहकार्य र हातेमालोमा त्यो मिठो गजल लेख्ने गजलकार भगवती बस्नेतको साथ आज सम्म निरन्तर् रहिरहेको छ । एउटै देशमा रहेर पनि टाढाको शहर र त्यस्तै सधैं ब्यस्त बनाइरहने कामको प्रकृतिले हाम्रो सम्पर्क भेटघाट र भौतिक उपस्थिती पातलो हुन्थियो यदपि साहित्यिक कार्यक्रमका प्रत्येक सूचनालाई पछ्याउदै उहाँ बिदा मिलाएर आउनु हुन्थ्यो तेल अभिभ सम्म ।
प्रवासमा रहेर नेपाली साहित्यलाई माया गर्ने धेरै मनहरु मध्ये भगवती बस्नेत पनि एक हुनुहुन्छ । झरी, बादल र दौड्धुपको प्रवाह नगरी साहित्यिक भेलाहरुमा यथासक्य सहभागी हुन रुचाउनु हुन्छ उहाँ । बिगतका केही बर्षहरुसँग समयको रफ्तारलाई तुलना गरेर हेर्छु, सूचना र प्रबिधीले हामीलाई कति नजिक बनाइ दिएको छ आज जहाँ जुन अवस्थामा भएपनि, जहाँ पुगेपनि हरेकपल डिजिटल भलाकुसारी गर्न सकिने । धन्य ईन्टरनेट !! यस्तै एक साँझ थियो मेरो कम्पुटरको झ्यालमा यो पुस्तककी गजलकार एउटा सरप्राइज भन्दै टुप्लुक्क झुल्किनु भयो । सरप्राइजको पोको खोल्दा त्यहाँ साहित्याकार तथा सुन्दर कलाका धनी रमेश पौडेलका कुचीहरु द्वरा सजिएको अति नै सुन्दरतम आवरण थियो जहाँ लेखिएको थियो "रहर भो जिन्दगी "
साचै त्यो सरप्राइज नै थियो मेरा लागि। भगवतीजीले गजल संग्रह प्रकाशन गर्ने मनसाय सहित आवरण समेत तयार गरिसक्नु भएको देखेर म अत्यन्तै हर्षित भए । उस्तै स्थिति अङ्गालेर एउटै देशमा परदेशी जीवन् बिताइ रहेका थियौ हामी धेरै सर्जकहरुले इज्राइलको प्रवासमा सिर्जना गरेका कृतिहरुले नेपाली साहित्यको भण्डार भर्ने काम भएको छ । भगवती बस्नेतको यो संग्रह प्रकाशनले पनि डायस्परिक साहित्यमा एउटा महत्वपुर्ण भूमिका राख्ने छ भन्ने मलाइ लागेको छ। डायस्पोराबाट सिर्जित् धेरै सिर्जनाहरुमा परदेशिनुको पीडा , गृहबिरह वा घर तथा देशको माया, जीवन क्रममा भोगेका संघर्सका यस्तै भावहरु सागरको पानी जस्तै सल्बलाएका हुन्छन् प्रतिबिम्बित भएका हुन्छन् र परदेशी भएर बाँचेका घाम छायाँहरु कोरिएका हुन्छन् ।
परदेशमा बिझाएको कहर भो जिन्दगी
सुख खोज्दै भौतारिने रहर भो जिन्दगी
परदेश टेकेपछि गाउँ सम्झिएँ
तिमीलाई भेटेपछि गाऊ सम्झिएँ
नेपाली साहित्यमा गजल लेखनको ठुलो बाढी आएको छ । यस बिधामा धेरै प्रयोग परिमार्जनहरु भएका छन् र परिपक्कता पनि आएको छ गजलमा । पहिले गायनका हिसाबले अत्यन्त निरासाजनक् स्थिति रहेको नेपाली साङ्गेतिक क्षेत्रमा पनि पछिल्ल्लो दशकमा गजल गाउने प्रचलन बढदै गएको हामी पाउन सक्छौ । गजलको लोकप्रियताको यो भेलमा एउटा लहर बनेर आएको भगवती बस्नेतको आगमानलाई पक्कै नेपाली गजल क्षेत्रले हार्दिकताका साथ स्वागत र स्वीकार गर्ने छ। "रहर भो जिन्दगीमा" समेटिएका गजलका शब्दहरु सरल छन् सुन्दर छन् र आत्मिय छन् । भगवती बस्नेतका सबै गजलहरु स्वभाबिक र सम्प्रेशणीय र सलल बग्ने भाषाशैली भएकोले पनि पाठकलाई भावगत अन्यौलतामा राख्ने काम गर्दैनन । सहजै मन पनि छुने खालका गजलहरु छन् । परदेश लागेपछि घर देशको सम्झना र चिन्ताले सताउँछ भन्छन् कतै कतै गजलमा देशको चासो र चिन्ता पनि त्यसै गरि पोखिएको छ।
आयो देशमा लहर र आफै ढल्कियो फेरि
पुरानै पाराको अशान्ति अझै बल्झियो फेरि
आज भोलि माग्ने भन्दा लुट्नेहरु महान भए
लुकिछिपी मान्छे मार्ने कुट्नेहरु महान भए
परम्परागत मन्यता अनुरुप हेर्ने हो भने गजल नितान्त श्रङ्गारिक बिधा हो । पछिल्लो समयमा यस्मा संघर्ष,बिद्रोह, समाज, राजनीति जस्ता हरेक बिषयले प्रबेश पाउन थाले पनि बढि प्रेमकै गजलहरु लेखिएका छन् र ती सुहाएका पनि छन । उहाँका गजलमा पनि प्रेम बियोग् तथा मिलनका अभिलाषाका भावहरुले प्रधानता पाएका छन। जस्तै
अति याद् आउछ तिम्रो नदेखेको धेरै भयो
लजालु त्यो मुहार तिम्रो नहेरेको धेरै भयो
तिम्रो माया पाए भने संसार त्यहि मेरा लागि
बसन्तको हरियाली बहार त्यहि मेरो लागि
नारी पुरुष लैगिक भेदभावको बिभेद्कारी स्थिति र पुरुषप्रधान मानसिकताले हाम्रो समाजलाई बर्शौ अन्धकारमा राख्यो । आज पर्यन्त यस्ता धेरै उदाहरणहरु भेटिएका छन् जस्ले नारीलाई दोस्रो दर्जाको नागरिक सरह व्यबहार गरेको छ। पुरुष सरह काधमा काध राखेर हरेक क्षेत्रमा उभिदा उभिदै पनि समाजमा आज सम्म बिद्दमान् त्यही असमानताको छायाले र त्यही पुरातन सोच र दिस्तिकोणले लेखकलाई पनि अरु नारी श्रष्टालाइ जस्तै छोएको छ । र त उहाँ प्रेरणाका नारीवादि गजलहरु कोर्नु हुन्छ ।
रुढिबादी पिजडामा रुक्नु हुन्न अब नारी
पुराना ती सस्कारमै झुक्नु हुन्न अब नारी
परिश्रीमी मेरो छोरी कमाएर फर्कदै छ
परदेशको अनुभव सम्हालेर फर्कदै छ
उहाँको गजलकारिताको सानो उदाहरण र नमुना शेरहरु भुमिकामा यति उदघृत गरेँ, जस्मा अनेक भाव बिषय र दृष्टिकोण प्रस्तुत गरिएका छन। आज गजल सुरा सून्दरीको महेफिलबाट बाहिर आएको छ । गजल हाम्रो आफ्नो भएको छ नेपालीपनको भएको छ। आफ्नै माटो र बाटोको भएको छ। भगवती बस्नेतका गजलहरु पनि त्यसरी नै आएका छन् । भावपक्ष अत्यन्तै सबल पाएको छु यधपी पहिलो र एउटै कृतिको आधारमा सम्पूर्ण गजलहरु यस्का बिधागत मान्याता र बिधनमामा खरो उत्रन सफल छन् भन्ने आशा राख्नु र खोज्नु कसैले पनि हुदैन् । ती क्रमश परिमार्जन हुँदै जानेछन केही त्रुटीहरु अवश्य छन् । तर गजलका सामान्य मान्यतालाई उहाँका हरेक गजलहरुले इमान्दारितापुर्बक पछ्याउने प्रयास गरेका छन् । इजराइलमा रहनु भएकी मित्र भगवती बस्नेतको गजल प्रकाशन गर्ने यो मिठो रहरमा मैले यति लेख्न पाएँ । उहाँको साहित्य प्रतिको उत्सुकता,आस्था र सिर्जना प्रतिको प्रेम अनि त्यो रहरलाई मैले पहिलेदेखि नै चिन्दै आएको छु । अब यो गजल संग्रहको प्रकाशन संगै सबै साहित्यिक मनहरुले पनि चिनू्न ।
कृष्णपक्ष
www.krishnathapa.com
